Psychologia, jako dziedzina nauki, bada złożone relacje międzyludzkie oraz wpływ różnych czynników na zdrowie psychiczne. Jednym z takich czynników jest dotyk, który odgrywa ważną rolę w interakcjach społecznych. W związku z tym warto się zastanowić, jakie miejsce dotyk zajmuje w terapii psychologicznej.

Psychologiczne znaczenie dotyku i bliskości

Dotyk to jeden z podstawowych zmysłów człowieka. Ma on kluczowe znaczenie dla rozwoju emocjonalnego i fizycznego, zwłaszcza w pierwszych latach życia. Niemowlęta, które nie doświadczają regularnego dotyku, mogą rozwijać zaburzenia emocjonalne i fizyczne1. Dotyk działa jak „lekarstwo” na stres, pobudza produkcję oksytocyny – hormonu odpowiedzialnego za uczucie przywiązania i bezpieczeństwa.

Komfort emocjonalny i relacja pacjent-terapeuta

Relacja między pacjentem a terapeutą to kluczowy element skutecznej terapii. Budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa jest niezbędne, aby pacjent mógł się otworzyć. W niektórych sytuacjach, gesty takie jak przytulenie czy podanie ręki, mogą intensyfikować poczucie wsparcia i zrozumienia. Jednak nie zawsze są one odpowiednie i mogą stać się źródłem nieporozumień.

Kulturowe normy i konwenanse

Normy dotyczące dotyku różnią się w zależności od kultury. W niektórych społeczeństwach przytulenie jest naturalną formą wyrażania wsparcia, w innych może być postrzegane jako naruszenie przestrzeni osobistej. Psychologowie muszą być świadomi tych różnic i dostosowywać swoje podejście do indywidualnych potrzeb pacjenta2.

Podstawowe reguły wizyt u psychologa

Chociaż nie istnieje jednolita „instrukcja” dotycząca dotyku w terapii, istnieją pewne ogólne wytyczne. Najważniejsze z nich to szanowanie granic pacjenta i unikanie jakichkolwiek działań, które mogą prowadzić do nieporozumień. Wszelkie gesty muszą być dokładnie przemyślane i zawsze uzgodnione z pacjentem.

Sytuacje, w których dotyk jest wskazany

Chociaż wiele sytuacji w terapii nie wymaga fizycznego kontaktu, istnieją okoliczności, w których jest on uzasadniony.

Przytulanie dzieci u psychologa dziecięcego

Dzieci, szczególnie te młodsze, często potrzebują fizycznego pocieszenia. Przytulenie może pomóc w nawiązaniu kontaktu i zbudowaniu relacji zaufania. Jednak ważne jest, aby taki kontakt był inicjowany przez dziecko i odbywał się w obecności opiekuna3.

Przytulanie w terapii par

W pracy z parami, dotyk może być narzędziem pomocnym w przełamywaniu barier komunikacyjnych. Pod warunkiem, że obie osoby są komfortowe z taką formą interakcji, terapeuta może zachęcić je do przytulenia się lub trzymania za ręce w trakcie sesji.